AVRO-SOEP

In de Oppepper van Senver ziet u regelmatig ook een recept of kooktip. In de reeks over ‘omroep’ vandaag een combinatie van omroep en recept: de AVRO-soep!

In 1929 verscheen het AVRO kookboek, samengesteld door P.J. Kers jr. Hij was voor de luistervinken geen onbekende. “Reeds geruime tijd geeft hij voor onze microfoon vele nuttige wenken op het zoo uitgebreide terrein der kookkunst,” stond in de inleiding. Kers was een voorloper van de vele tv-koks die er tegenwoordig zijn, wat zeg ik: er zijn tv-kanalen die de hele dag laten zien hoe je heerlijke gerechten bereidt. En de AVRO (toen nog met puntjes geschreven: A.V.R.O.) was een voorloper met dit boek: “Wij hebben gemeend onzen luisteraars te verplichten met de uitgave van een zoo volledig mogelijk samengesteld kookboek.” Uitgangspunt was niet alleen het bereiden van smakelijke gerechten, maar ook de vraag ‘op welke wijze kookt de huisvrouw het meest economisch?’ De inleiding besluit met de wens “Moge het A.V.R.O.-Kookboek een trouwe gids zijn, die U vele goede diensten bewijst!”

En dan volgen de theorie van het koken, braden en bakken, en de bondige recepten van peterseliesoep, schildpadsoep, londonderrysoep, niercroquetten, eiersaus, kalfsvleesch, raapstelen, stoofsla met melksausje. Om er maar een paar te noemen.

Plus de A.V.R.O. soep, ofwel potage d’Avro. Over de naam zegt het boek: “Deze soep is samengesteld door den schrijver van dit kookboek en werd op 26 Februari 1929 door de Luistervinken van de A.V.R.O. aldus gedoopt.”

De benodigdheden: 1 liter bouillon (tweede treksel), 1 pond spliterwten, 2 ons boter, 1 bosje selderij, 1 uit. De soep maakt u als volgt: “De spliterwten worden een nacht in water gezet. Breng de erwten aan de kook met den 2den gepasseerden bouillon onder toevoeging van de fijn gesneden ui en selderij. Laat de soep ongeveer 3½ à 4 uur zachtjes koken. Passeer haar door de zeef en wrijf vooral daarbij de spliterwten, ui en selderij goed door. Voeg bij de gepasseerde soep de boter en breng haar dan op smaak met wat zout en soja.”

Mocht u, Senver-lid, zich aan deze soep wagen, zouden we graag het resultaat vernemen…

WEER EENS EEN HOORSPEL LUISTEREN?

Vroeger, ach ja, vroeger, toen luisterden we naar de radio, naar hoorspelen. Paul Vlaanderen, Sprong in het heelal, dan was het rustig op straat. Het eerste hoorspel op de Nederlandse radio dateert al van 1924, bij de Hilversumsche Draadloze Omroep. Maar: worden er nú nog hoorspelen gemaakt?

De straten worden er nu niet stil van, maar toch: er worden ook nú nog steeds hoorspelen gemaakt. Of luisterspelen, of radiodrama, zoals de moderne benamingen luiden. En die recente hoorspelen én vele van de duizenden hoorspelen die er in het radioverleden gemaakt zijn kunt u via internet beluisteren!

Zoek bijvoorbeeld eens op www.hoorspelen.eu, klik onderaan op ‘hoorspelen beluisteren’, kies een genre, kies vervolgens een titel, dan volgt er informatie over het stuk plus de rolverdeling, en klik dan onderaan de pagina op ‘beluister het complete hoorspel’.
Het aanbod is heel divers: bijvoorbeeld De avonturen van Ome Keesje,
Onder het melkwoud (Under the milkwood) van Dylan Thomas met Hans Bentz van den Berg, uit 1963, Het klokje van zeven uur en dus…, Pluk van de petteflat, Boerke Naas van Guido Gezelle, het middeleeuwse abele spel Lanceloet. Om er een paar te noemen.
Van andere hoorspelen zijn soms alleen (begin)fragmenten te beluisteren, zoals van Dagboek van een herdershond, Leningrad houdt stand, Van oude mensen de dingen die voorbij gaan, Sprong in het heelal.

Ook de moeite waard: www.geronimohoorspelen.nl waar u een schat aan hoorspelen vindt. Als u op de homepagina bovenaan op ‘luisteren’ klikt en dan op ‘complete hoorspelen’, volgt een reeks hoorspelen die u kunt afluisteren. Bij de befaamde science fiction-serie Testbemanning van de KRO uit 1961, bijvoorbeeld, kunt u zelfs de teksten meelezen terwijl u luistert.

U bent zó dagen verder. En gratis. Daarnaast zijn er sites waar hoorspelen tegen kleine betaling of gratis te downloaden zijn. Zoek ook eens op www.nporadio1.nl, of www.hoorspelweb.com, of zoek ‘hoorspelen Paul Vlaanderen’ op Youtube.

(Misschien kan het feuilleton dat u op de dagelijkse oppepper-mail van Senver werd aangereikt ook nog eens in de vorm van een hoorspel worden gegoten…)

8000 RADIOSTATIONS BIJ U THUIS

Op de aftstemschaal van uw oude radio stond Hilversum I en II. En je kon met het draaien van de knop ook nog terecht komen bij exotische namen als Beromünster, Beograd, Brno. Maar tegenwoordig gaat dat heel anders: achter uw computer kunt u à la seconde kiezen uit meer dan 8000 (achtduizend) radiostations over de hele wereld!

En dat gaat allemaal via het project Radio Garden, waarin ‘ons’ Beeld en Geluid een belangrijke rol speelt. Radio Garden is een non-profit project dat in 2013-2016 werd ontwikkeld.

Gaat u eens naar http://radio.garden en druk op ‘press play to start’. Dan komt de wereldbol in beeld met daarop allemaal groene stipjes. Elk stipje is een deelnemend radiostation. Als u met uw cursor op zo’n stipje klikt (u kunt inzoomen en scrollen) gaat meteen de uitzending klinken die daar op dat moment in de lucht is!

Van echt óveral? Nee, niet vanaf Antarctica, niet het Paaseiland en ook niet vanaf Nova Zembla. Maar je komt bijvoorbeeld wel bij een jazzprogramma op Spitsbergen, een ‘praise-the-lord’-programma uit Kameroen, een discussieprogramma uit Ota in Japan, we-hebben-een-beller uit Cuba, veel popmuziek uit bijvoorbeeld Winschoten, en ik kwam bij Radio Kniga in Severomorsk bij Moermansk, waar het boek Don Quichote in het Russisch werd voorgelezen. Dwaal maar eens rond en laat letterlijk de hele wereld je oren binnenkomen!

DAPPERE DODO

Televisie-jeugdsentiment dus. Met de techniek van nu is dat sentiment makkelijk weer op te roepen. Als u op uw computer of laptop intikt: youtube dappere dodo, dan bent u meteen bij een aflevering van die poppenserie die zo populair was bij de jeugd, Dappere Dodo. De reeks begon in 1955 en werd gerealiseerd door het poppentheater Bert Brugman. Hij en zijn gezinsleden speelden Dodo, Kees, ome Harkie, opa Buiswater en die andere rollen, middels zelfgemaakte poppen. De aflevering op Youtube – in een redelijke beeldkwaliteit – heet ‘Brrr…. een spook’.

Bert Brugman was in 1923 een eigen poppentheatertje begonnen in een Amsterdams zaaltje. In de begintijd van de Nederlandse televisie werd hij benaderd door de KRO, om een poppenserie voor de jeugd te maken. Dat werd Dappere Dodo, waarvan in vijf jaar 75 afleveringen werden uitgezonden, meestal live vanuit studio Irene in Bussum. Bert Brugman, zijn vrouw Frieda Frowein en hun zonen Rik, Frans, Thomas, Jaap, Joost en Vincent waren verantwoordelijk voor het maken, het bewegen en het stemgeven van de poppen. De begin- en eind-tune werden gezongen door kinderkoor De Karekieten.

De tekst van het Dodo-liedje en van de eerste aflevering werden geschreven door Fred Bredschneyder van de KRO (hij is nu bijna 93), de verdere afleveringen werden door vader Brugman geschreven.

De naam Dodo? Simpel, zegt Bredschneyder. Hij vlooide de heiligenkalender van de r.k. kerk na en vond daar een korte krachtige naam: de heilige Dodo!

De Dodo-tv-afleveringen werden aan- en afgekondigd door omroepster Hannie Lips. De populariteit van de serie straalde daarmee ook af op ‘tante Hannie’. Toen zij eens zei dat de enthousiaste kijkertjes bij de KRO wel een Dodo-fietsvlaggetje konden aanvragen, had zij (en de KRO) niet kunnen vermoeden wat dat teweeg bracht: er werden ruim 15.000 vlaggetjes besteld!

Het poppentheater van Brugman heeft veel meer gedaan dan alleen Dodo. Ze voerden zelfs hele opera’s uit, ook in het buitenland, met het stemgeluid van Maria Callas op een bandrecorder er achter. Bert Brugman overleed in 1992. Zoon Joost was zijn opvolger. En in 2000 nam diens dochter Mariska de zaak over, die nu nog bestaat onder de naam Nederlands Marionettentheater. Zij bezit de oude poppen van de vorige Brugman-generaties. Ze gebruikt nog wel de oude technieken (poppen die met stokjes of draadjes worden bewogen), maar met nieuwe poppen en verhalen.